Zachowek – co warto wiedzieć?

Zachowek to jedno z kluczowych pojęć prawa spadkowego, które ma na celu ochronę interesów najbliższych członków rodziny zmarłego. W naszym artykule przybliżymy ten temat, wyjaśnimy, komu przysługuje zachowek, jakie elementy majątku są uwzględniane przy jego wyliczaniu oraz jakie są możliwości obrony przed roszczeniami o jego zapłatę.

CZYM JEST ZACHOWEK?

Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która gwarantuje określonym osobom prawo do części majątku spadkowego, nawet jeśli nie zostały uwzględnione w testamencie. Jest to środek ochrony interesów najbliższych członków rodziny spadkodawcy, takich jak dzieci, wnuki, małżonek czy rodzice.

KTO MA PRAWO DO ZACHOWKU?

Do zachowku uprawnieni są:

• zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),

• małżonek spadkodawcy,

• rodzice spadkodawcy (jeśli nie pozostawił on zstępnych).

Osoby te mogą dochodzić zachowku, jeśli zostały pominięte w testamencie lub otrzymały w ramach dziedziczenia mniej, niż wynosi ich należny zachowek. Co ważne, roszczenie o zachowek aktualizuje się przede wszystkim w sytuacji dziedziczenia testamentowego, gdy uprawniony został pominięty w testamencie lub otrzymał mniej, niż przewiduje to ustawa. W przypadku dziedziczenia ustawowego, gdy testament nie został sporządzony, co do zasady nie dochodzi do konfliktu między ustawowymi spadkobiercami a zapisami testamentu, dlatego zachowek nie stanowi wtedy z reguły przedmiotu roszczeń.

Jednakże, w sytuacji gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu, ale za życia rozporządził majątkiem w drodze darowizny lub zapisu windykacyjnego, spadkobiercom ustawowym nadal przysługuje roszczenie o równowartość należnego im zachowku. W takich przypadkach bierze się pod uwagę wartość dokonanych darowizn lub zapisów windykacyjnych przy obliczaniu wysokości zachowku.

ZACHOWEK DLA NIEPEŁNOLETNICH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Warto podkreślić, że wysokość zachowku może być wyższa w przypadku, gdy osoba uprawniona jest niepełnoletnia lub trwale niezdolna do pracy. W takiej sytuacji przysługuje jej dwie trzecie udziału, który otrzymałaby w przypadku dziedziczenia ustawowego, zamiast standardowej połowy.

JAKIE SKŁADNIKI MAJĄTKU UWZGLĘDNIA SIĘ PRZY OBLICZANIU ZACHOWKU?

Przy wyliczaniu zachowku bierze się pod uwagę całość majątku spadkowego pozostawionego przez zmarłego, w tym:

• aktywa (nieruchomości, gotówka, papiery wartościowe),

• darowizny uczynione przez spadkodawcę za życia (o ile nie zostały wyłączone z obliczeń),

• zapisy windykacyjne.

Nie uwzględnia się natomiast:

• drobnych darowizn przekazanych w zwyczaju przyjętym w danych stosunkach,

• darowizn uczynionych na rzecz osób spoza kręgu uprawnionych do zachowku,

  o ile minęło od ich dokonania więcej niż 10 lat.

JAK BRONIĆ SIĘ PRZED ROSZCZENIAMI O ZACHOWEK?

Jednym ze sposobów ograniczenia ryzyka roszczeń o zachowek jest zawarcie umowy dożywocia. Na mocy takiej umowy właściciel nieruchomości przekazuje ją innej osobie w zamian za opiekę i dożywotnie utrzymanie. Nieruchomość taka nie wchodzi w skład spadku, co uniemożliwia dochodzenie zachowku od jej wartości.

NOWELIZACJA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH ZACHOWKU

W ostatnich latach wprowadzono nowelizację przepisów, która daje większe możliwości dłużnikom zachowku. Sąd może obecnie:

• rozłożyć zachowek na raty,

• zmniejszyć jego wysokość, jeśli przemawia za tym sytuacja majątkowa i życiowa dłużnika.

Rozwiązanie to stanowi wsparcie dla osób, które mogłyby mieć trudności z jednorazowym uregulowaniem należności.

SKORZYSTAJ Z NASZEJ POMOCY

Zachowek to temat złożony, wymagający dokładnej analizy każdej sytuacji. W naszej kancelarii oferujemy profesjonalną pomoc prawną w zakresie spraw spadkowych. Zapraszamy do kontaktu – wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dostosowane do Państwa potrzeb.

Jednocześnie wskazujemy, że powyższy tekst nie stanowi porady prawnej, każda sytuacja wymaga konkretnej analizy i zweryfikowania dokumentów. 

Kancelaria Adwokacka Agnieszki Mincer

Skontaktuj się z nami już dziś: 780-147-406

E-mail: kancelaria@adwokat-mincer.com

Odwiedź naszą stronę internetową: https://www.adwokat-mincer.com/